Θεωρητικά μπορούν, αλλά τα συνηθισμένα ελικόπτερα δεν είναι κατασκευασμένα για κάτι τέτοιο. Οι επιδείξεις ακροβατικών φυσικά είναι άλλο πράγμα…
Για να αποκτήσουν ύψος και να παραμείνουν στον αέρα, τα ελικόπτερα βασίζονται στα πτερύγια τους που παράγουν κάθετη ώθηση.
Τι συμβαίνει όμως αν ένα ελικόπτερο βρεθεί ανάποδα;
Θεωρητικά, «ένα τέτοιο ελικόπτερο θα μπορούσε να παραμείνει στον αέρα», υποστηρίζει ο Εμίλιο Φρατσόλι, αναπληρωτής καθηγητής αεροναυτικής και αστροναυτικής, του οποίου η έρευνα επικεντρώνεται στη βελτίωση της ευελιξίας των αυτόνομων ελικοπτέρων επόμενης γενιάς και άλλων οχημάτων.
Ένα αεροπλάνο που κάνει ακροβατικά μπορεί να πετάξει ανάποδα, γέρνοντας ελαφρά τη μύτη του προς τα πάνω και χρησιμοποιώντας τις φτερά του για να δημιουργήσει άνωση ακόμα και όταν είναι ανάποδα – παρόλο που τα πτερύγια του είναι σχεδιασμένα να το κάνουν με την άλλη πλευρά προς τα πάνω.
Θεωρητικά, ένα ανάποδο ελικόπτερο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους ρότορες του με παρόμοιο τρόπο: αντί να τοποθετεί τα πτερύγια του ρότορα για να δημιουργήσει ώθηση προς την κορυφή του ελικοπτέρου (όπως συμβαίνει στη φυσιολογική λειτουργία), ο πιλότος θα μπορούσε να τις προσανατολίσει για να παράγει ώθηση προς το κάτω μέρος του ελικοπτέρου, διατηρώντας το έτσι στον αέρα όταν είναι ανάποδο.
«Φανταστείτε ότι είστε δεμένοι σε ένα πτερύγιο», προτείνει ο Φρατσόλι. «Για να δημιουργήσετε άνωση προς τα πάνω, πρέπει να γείρετε λίγο προς τα πάνω το φτερό, ενώ για να δημιουργήσετε άνωση προς το κάτω μέρος, πρέπει να γείρετε λίγο προς τα κάτω το φρερό.»
«Η ανάποδη πτήση είναι στην πραγματικότητα αρκετά συνηθισμένη στα μοντέλα ελικοπτέρων που ελέγχονται με ραδιοκύματα», αναφέρεί ο Φρατσόλι.
Αν πας στο πιο κοντινό σου αεροδρόμιο με τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα, πιθανότατα θα συναντήσεις τουλάχιστον έναν λάτρη να πετάει το ελικοπτεράκι του ανάποδα. Μόλις το ελικόπτερο βρεθεί ανάποδα, τότε ελέγχεται σχεδόν με τον ίδιο τρόπο όπως και όταν είναι στη σωστή του κατεύθυνση- με τη διαφορά ότι τα χειριστήρια είναι αντεστραμμένα.
Για παράδειγμα, ο πιλότος θα πρέπει να σπρώξει το χειριστήριο προς τα πίσω για να προχωρήσει το ελικόπτερο προς τα εμπρός και να μειώσει την ώθηση για να κερδίσει ύψος.
«Ωστόσο, υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα σε ένα εμπορικό ελικόπτερο και αυτά τα μοντέλα. Η μαζικότητα και ο πολύπλοκος σχεδιασμός των πραγματικών ελικοπτέρων καθιστούν την ανάποδη πτήση τους, ούτε ασφαλή αλλά ούτε και εφικτή», προσθέτει ο Φρατσόλι.
Για να μπορέσει ένα εμπορικό ελικόπτερο να πετάξει ανάποδα, οι κατασκευαστές θα έπρεπε να κατασκευάσουν τα πτερύγια του ρότορα πιο άκαμπτα ώστε να μην λυγίζουν πολύ. Θα έπρεπε επίσης να επανασχεδιάσουν το βασικό σημείο ένωσης που συνδέει τα πτερύγια του ρότορα με το υπόλοιπο σκάφος, έτσι ώστε να μπορεί να αντέξει το φορτίο ενός αναποδογυρισμένου ελικοπτέρου.
Τέλος, θα έπρεπε να αναπτύξουν νέα χειριστήρια για να επιτρέψουν στα φτερά να γέρνουν προς τα κάτω και να αναδιαμορφώσουν τον κινητήρα έτσι ώστε το καύσιμο και τα λιπαντικά να μπορούν να διανεμηθούν σωστά ενώ το ελικόπτερο είναι ανάποδο.
Ακόμη και χωρίς αυτές τις αλλαγές, πολλά από τα σημερινά ελικόπτερα μπορούν να πετάξουν ανάποδα για μερικά δευτερόλεπτα, σημειώνει ο Φρατσόλι. «Οι πιλότοι στρατιωτικών και ακροβατικών ελικοπτέρων συχνά εκτελούν ελιγμούς κατά τους οποίους το όχημά τους πετάει στιγμιαία ανάποδα», και προσθέτει, «Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος, ο ρότορας εξακολουθεί να δημιουργεί ώθηση προς την κορυφή του ελικοπτέρου, επομένως ο πιλότος πρέπει να διατηρεί αρκετή ορμή και ύψος για να παραμείνει στον αέρα.»