Η Ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία φτάνει στο τέλος της; Τί λένε οι ειδικοί

Ενώ η Volkswagen και άλλοι Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων εξετάζουν το κλείσιμο εργοστασίων, οι Κινέζοι ανταγωνιστές αναζητούν τοποθεσίες για εργοστάσια στην Ευρώπη. Τι πάει στραβά;

Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, με επικεφαλής τους γερμανικούς κατασκευαστές αυτοκινήτων, αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες. Ο Γερμανός Υπουργός Οικονομίας Robert Habeck, κάλεσε εκπροσώπους της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας σε ένα εικονικό «συνέδριο» τη Δευτέρα, για να βρουν τρόπους να ενισχύσουν τους «δυσκίνητους» κατασκευαστές αυτοκινήτων. Η σύνοδος πραγματοποιείται εν μέσω εκκλήσεων για μέτρα ενίσχυσης της μειωμένης ζήτησης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Οι ευρωπαίοι κατασκευαστές, πωλούν λιγότερα αυτοκίνητα από ό,τι αναμενόταν και τα νέα ηλεκτρικά αυτοκίνητα (EV), δυσκολεύονται να γίνουν ελκυστικά για τους πελάτες.

Δεν είναι μόνο ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων της ηπείρου, η Volkswagen, που αντιμετωπίζει πιθανά κλεισίματα εργοστασίων – η γαλλική Renault και η ιταλικός όμιλος 14 εμπορικών σημάτων Stellantis παράγουν περισσότερα αυτοκίνητα από όσα μπορούν να πουλήσουν.

Σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων και έρευνας Bloomberg Intelligence, ένα στα τρία ευρωπαϊκά εργοστάσια κολοσσών όπως BMW, Mercedes, Stellantis, Renault και Volkswagen υπολειτουργεί.

Σε ορισμένα από τα εργοστάσια, παράγονται λιγότερα από τα μισά οχήματα που θα μπορούσαν θεωρητικά να κατασκευαστούν.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα τραγική στο εργοστάσιο της Stellantis στο Mirafiori της Ιταλίας, όπου κατασκευάζεται το πλήρως ηλεκτρικό Fiat 500e. Η παραγωγή εκεί μειώθηκε κατά περισσότερο από 60% στο πρώτο εξάμηνο του 2024.

Εν τω μεταξύ, ακόμη και το εργοστάσιο της Audi στο Βέλγιο, το οποίο παράγει το μοντέλο Q8 e-tron, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να κλείσει.

Τα προβλήματα στις πωλήσεις, υπάρχουν και στο εργοστάσιο της Renault στο Douai της βόρειας Γαλλίας και στη VW στη Δρέσδη της Γερμανίας. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που παράγονται, δυσκολεύονται να βρουν αγοραστές και οι κατασκευαστές χάνουν λεφτά.

Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ολλανδικής τράπεζας ING, Carsten Brzeski, βλέπει την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία «εν μέσω μιας δομικής μετατροπής» που δεν επηρεάζει μόνο τη Volkswagen αλλά ολόκληρη τη βιομηχανία αυτοκινήτων. «Βλέπουμε σαφώς ότι η παγκόσμια τάση για περισσότερη ηλεκτροκίνηση, οδηγεί σε περισσότερο ανταγωνισμό», δήλωσε ο Brzeski στο DW.

Τεράστιος ο ανταγωνισμός στην Ευρώπη

Η πίεση στους ευρωπαίους κατασκευαστές, είναι ιδιαίτερα ισχυρή από την Κίνα. Παρά τους δασμούς της ΕΕ, οι κινεζικές εταιρείες είναι αποφασισμένες να ενισχύσουν την παρουσία τους στην ευρωπαϊκή αγορά.

Προκειμένου να παρακάμψουν υψηλότερους δασμούς στα αυτοκίνητά τους, κατασκευαστές όπως οι Geely, Chery, Great Wall Motor και BYD σχεδιάζουν να παράγουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε δικά τους εργοστάσια στην Ευρώπη.

Ο Carsten Brzeski υποστηρίζει, ότι η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία αντιμετωπίζει ταυτόχρονα πολλά προβλήματα, όπως ο εντατικοποιημένος παγκόσμιος ανταγωνισμός και η μειωμένη ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Ο Hans-Werner Sinn, ο πρώην πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo με έδρα το Μόναχο, απορρίπτει την κριτική ότι οι διευθυντές των εταιρειών έχουν αποτύχει. «Δεν μπορείς να πεις ότι κάποιος έχει κοιμηθεί μέσα από την τάση της αγοράς», είπε στο DW. Η «αποτυχία» έγκειται στο να μην αναγνωρίσουμε «πόσο γρήγορα και αποφασιστικά εφαρμόζονται οι πολιτικές [pro-EV] στην Κίνα και την Ευρώπη».

Ως ένας από τους πιο αναγνωρισμένους οικονομολόγους της Γερμανίας, ο Sinn υποστηρίζει ότι πολιτικές όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η απαγόρευση της ΕΕ για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2035 και τα αυξανόμενα αυστηρά πρότυπα εκπομπών ρύπων, έχουν ανατρέψει ριζικά τις συνθήκες της αγοράς σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Αυτό έχει αναγκάσει τη βιομηχανία σε μια πολιτικά υποκινούμενη πορεία μετασχηματισμού, που αφήνει τις εταιρείες που δεν προσαρμόζονται γρήγορα στο περιθώριο. Επιπλέον, το σκάνδαλο εκπομπών ρύπων στα μοντέλα diesel της VW, έχει θέσει ολόκληρη τη βιομηχανία σε αμυντική στάση.

Ο Sinn δήλωσε επίσης ότι η Κίνα και εν μέρει η Γαλλία έχουν δει την αύξηση της παραγωγής EV, ως μια ευκαιρία να σπάσουν την κυριαρχία των Γερμανών κατασκευαστών αυτοκινήτων.

Ωστόσο, όλοι οι κατασκευαστές στην Ευρώπη θα θεωρούσαν τους Κινέζους ως τους κύριους ανταγωνιστές τους επειδή επωφελούνται σημαντικά περισσότερο από τον μετασχηματισμό.

Ο Brzeski κατηγορεί το «μπρος-πίσω» στη λήψη πολιτικών αποφάσεων για τα τρέχοντα προβλήματα καθώς ερωτήματα όπως «Τι γίνεται με τους κινητήρες εσωτερικής καύσης; Μένουν ή όχι; Θα επεκταθεί η διορία ή όχι;» προκαλούν αβεβαιότητα. Μια ιδιαίτερα «ατυχής απόφαση», πρόσθεσε, ήταν η απότομη κατάργηση των επιδοτήσεων για τα EV από την γερμανική κυβέρνηση στο τέλος του 2023.

Μπορεί να αναστραφεί η κατάσταση;

Για τον Brzeski, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παρακμή της αυτοκινητοβιομηχανίας στη Γερμανία και την Ευρώπη θα απειλήσει την ευημερία της περιοχής. Μόνο στη Γερμανία, ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας – συμπεριλαμβανομένων των προμηθευτών, των προμηθευτών και άλλων εταιρειών που εξαρτώνται από τον τομέα – αντιστοιχεί στο 7% έως 8% του ΑΕΠ της χώρας.

Προκειμένου να διατηρηθεί η βιομηχανία στην Ευρώπη και οι χιλιάδες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ο Hans-Werner Sinn προτείνει το λεγόμενο «club του κλίματος» που στοχεύει στην εξισορρόπηση των όρων ανταγωνισμού, για όλους τους κατασκευαστές αυτοκινήτων που δραστηριοποιούνται στην παγκόσμια αγορά αυτοκινήτων.

Η ιδέα, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από τον Γερμανό Καγκελάριο Olaf Scholz, είναι να πείσει τις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες – ιδιαίτερα αυτές με τις μεγαλύτερες εκπομπές CO2 όπως η ΕΕ, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και οι ΗΠΑ – να μειώσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Οτιδήποτε άλλο θα ήταν «η πιο σκοτεινή μορφή κεντρικού σχεδιασμού, η οποία δεν έχει θέση σε μια οικονομία της αγοράς», δήλωσε ο Sinn στο DW. Η ευθυγράμμιση των ευρωπαϊκών οικονομιών, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών, με τους κλιματικούς στόχους μπορεί να είναι «καλής πρόθεσης», αλλά θα «υποσκάψει την ευημερία μας», προειδοποίησε.

Οποιαδήποτε προσπάθεια «υπέρβασης των αρχών της αγοράς» θα καταστρέψει τις οικονομίες της Ευρώπης.

Ο Frank Schwope, ειδικός στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών για Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (FHM) στο Ανόβερο της Γερμανίας, είναι πεπεισμένος, ότι η VW θα μπορέσει να ξεπεράσει την τρέχουσα πτώση των πωλήσεων.

«Η αλήθεια είναι ότι η Volkswagen έχει πολύ σημαντικά κέρδη», είπε στο γερμανικό περιφερειακό ραδιοφωνικό σταθμό NDR και σημείωσε το λειτουργικό κέρδος της εταιρείας ύψους 22,6 δισεκατομμυρίων ευρώ (25,14 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2023 και ένα αναμενόμενο λειτουργικό κέρδος ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ φέτος. Κατά τη γνώμη του, η διοίκηση της VW έχει δημιουργήσει ένα σενάριο, που στοχεύει στην καταστολή των τρεχόντων αιτημάτων για μισθούς και την προώθηση νέων κρατικών επιδοτήσεων για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Η Stellantis πράγματι πατάει φρένο λόγω της κρίσης στις πωλήσεις. Στο εργοστάσιο στο Mirafiori, η παραγωγή του Fiat 500e θα ανασταλεί για ένα μήνα, όπως ανακοίνωσε.

Ο Hans-Werner Sinn δεν είναι τόσο σίγουρος για την ικανότητα της βιομηχανίας να ξεπεράσει την κρίση. Η VW είναι μόνο «το πρώτο θύμα», είπε στο DW, προσθέτοντας ότι «έρχονται περισσότερα».