Η είσπραξη διοδίων στην Ελλάδα έχει μακρά ιστορία, που χρονολογείται από την αρχαιότητα. Σε διάφορες περιόδους, οι πολίτες καλούνταν να πληρώνουν για τη χρήση δρόμων, γεφυρών και άλλων υποδομών.
Στα νεότερα χρόνια, τα διόδια άρχισαν να χρησιμοποιούνται συστηματικά για τη χρηματοδότηση της κατασκευής και συντήρησης του εθνικού οδικού δικτύου. Το 1957, θεσπίστηκε ο πρώτος νόμος για τα διόδια, ο οποίος προέβλεπε την καταβολή τέλους για τη χρήση της εθνικής οδού Αθηνών-Θεσσαλονίκης.
Σταδιακά, το δίκτυο των διοδίων επεκτάθηκε, καλύπτοντας όλο και περισσότερα τμήματα του εθνικού οδικού δικτύου. Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 40 σταθμοί διοδίων στην Ελλάδα, οι οποίοι λειτουργούν από διάφορες εταιρείες.
Η εξέλιξη των διοδίων στην Ελλάδα έχει σημαδευτεί από διάφορες αλλαγές και εξελίξεις. Ας δούμε μερικά από τα σημαντικότερα σημεία:
- Δεκαετία του 1960: Κατασκευή των πρώτων αυτοκινητοδρόμων και θεσμοθέτηση των πρώτων διοδίων.
- Δεκαετία του 1980: Επέκταση του δικτύου των αυτοκινητοδρόμων και αύξηση του αριθμού των σταθμών διοδίων.
- Δεκαετία του 1990: Ιδιωτικοποίηση της λειτουργίας των διοδίων.
- Δεκαετία του 2000: Εισαγωγή ηλεκτρονικών συστημάτων πληρωμής διοδίων.
- Δεκαετία του 2010: Εφαρμογή νέων τιμολογιακών πολιτικών και εκσυγχρονισμός των σταθμών διοδίων.
Σήμερα, τα διόδια αποτελούν σημαντική πηγή εσόδων για το ελληνικό κράτος. Τα έσοδα από τα διόδια χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση της κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας του εθνικού οδικού δικτύου.
Ωστόσο, η ύπαρξη διοδίων έχει πυροδοτήσει και αντιδράσεις από τους πολίτες, οι οποίοι θεωρούν ότι το κόστος τους είναι υψηλό και ότι επιβαρύνουν δυσανάλογα τα νοικοκυριά.
Στο μέλλον, η εξέλιξη των διοδίων στην Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και με τις πολιτικές επιλογές που θα υιοθετηθούν. Η υιοθέτηση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης, όπως η θέσπιση ειδικού τέλους κυκλοφορίας ή η αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, ίσως αποτελέσουν λύσεις για την άμβλυνση των προβλημάτων που σχετίζονται με τα διόδια.
Η Ελλάδα διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων, με τα διόδια να αποτελούν τον κύριο τρόπο χρηματοδότησής τους.
Την 1η Φεβρουαρίου 2024, τέθηκε σε ισχύ η ετήσια αύξηση στα διόδια της Ελλάδας. Η αύξηση αυτή, η οποία λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο, βασίζεται στον πληθωρισμό του προηγούμενου έτους.
Τα διόδια θα είναι αυξημένα και τα επόμενα δύο χρόνια.
Επιπλέον έχει γίνει γνωστό ότι δεν θα ισχύσουν αυξήσεις στην Αττική οδό και στην Εγνατία με την έναρξη του νέου έτους.
Η αύξηση οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως:
- Αύξηση κόστους κατασκευής και συντήρησης αυτοκινητοδρόμων
- Αύξηση τιμών καυσίμων
- Αύξηση πληθωρισμού
Πόσο αυξήθηκαν τα διόδια;
Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, οι αυξήσεις κυμαίνονται από 7% έως 7,5%. Αυτό σημαίνει, ότι για παράδειγμα η διαδρομή Αθήνας – Θεσσαλονίκης για ένα Ι.Χ. αυξάνεται κατά 2,20 ευρώ και η διαδρομή Αθήνας – Ιωαννίνων (μέσω της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου) κατά 2,75 ευρώ.
Οι αυξήσεις κατά μέσον όρο κυμαίνονται μεταξύ 7%-7,5%, το οποίο ανάλογα με το ύψος του αρχικού διοδίου και την κατηγορία του οχήματος, ποικίλλει από 0,10 ευρώ έως 4,5 ευρώ (στα λεωφορεία άνω των 40 θέσεων στη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου).
Λόγω των αυξήσεων αυτών, από το νέο έτος οι διαδρομές για ένα αυτοκίνητο θα κοστίζουν:
- Αθήνα – Πάτρα, 12,60 ευρώ από 11,80 ευρώ σήμερα (αύξηση 6,8%).
- Αθήνα – Ιωάννινα μέσω γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου, 41 ευρώ από 38,25 ευρώ σήμερα (αύξηση 7,2%).
- Αθήνα – Θεσσαλονίκη, 33,55 ευρώ από 31,35 ευρώ σήμερα (αύξηση 7%).
- Αθήνα – Καλαμάτα, 15 ευρώ από 13,95 σήμερα (αύξηση 7%).
- Αθήνα – Τρίκαλα, 19,35 ευρώ από 17,95 ευρώ σήμερα (αύξηση 7,6%).
Ωστόσο, θα ήταν απαραίτητο να αναφέρουμε ότι οι τιμές των διοδίων στρογγυλοποιούνται (συνήθως προς τα κάτω) για πρακτικούς λόγους και επομένως με αυτόν τον τρόπο προκύπτουν κάθε χρόνο οι τελικές τιμές.
Τι χρειάζεται να γνωρίζετε:
- Μπορείτε να πληρώσετε τα διόδια με μετρητά, κάρτα ή μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων πληρωμής.
- Υπάρχουν εκπτώσεις για συχνούς χρήστες και για οχήματα χαμηλών ρύπων.
- Μπορείτε να υπολογίσετε το κόστος των διοδίων online, σε διάφορους ιστότοπους.
- Μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για τα διόδια στους ιστότοπους των αρμόδιων φορέων.
Νέες πληροφορίες:
- Σχεδιάζεται η σταδιακή μετάβαση σε ένα σύστημα “ελεύθερης ροής” (free flow) στους αυτοκινητοδρόμους, όπου δεν θα υπάρχουν σταθμοί διοδίων.
- Η χρέωση θα γίνεται μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων, με βάση την απόσταση που διανύει κάθε όχημα.
- Το νέο σύστημα αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τα επόμενα χρόνια.