Σώμα βαλβίδας σε αυτόματο κιβώτιο: Τι είναι, πως λειτουργεί και τι συμβαίνει αν χαλάσει

Σώμα βαλβίδας σε αυτόματο κιβώτιο: Πως λειτουργεί αυτό το απαραίτητο εξάρτημα για τα αυτόματα κιβώτια ταχυτήτων και ποια είναι τα πιο συνήθη συμπτώματα που σου δείχνουν πως κάτι δεν πάει καλά και ενδέχεται να υπάρχει βλάβη.

Το σώμα βαλβίδων του κιβωτίου ταχυτήτων είναι ένα από τα πιο σημαντικά εξαρτήματα του συστήματος μετάδοσης ενός οχήματος, αν και συχνά δεν λαμβάνει την προσοχή που χρειάζεται, αφού πολλοί δεν ξέρουν καν ότι υπάρχει, τι κάνει κ.ο.κ… Παρόλα αυτά είναι βασικό στοιχείο για την σωστή λειτουργία στα αυτόματα κιβώτια(μαζί με τα πλανητικά γρανάζια, τους συμπλέκτες και τον μετατροπέα ροπής).

Στην ουσία του, το σώμα βαλβίδων λειτουργεί ως το κέντρο ελέγχου σε αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων, καθώς περιλαμβάνει ένα σύμπλεγμα βαλβίδων, διαύλων και σωληνώσεων που καθοδηγούν το υδραυλικό υγρό ώστε να επιτευχθεί η αλλαγή ταχυτήτων με ομαλότητα και σταθερότητα.

Ωστόσο, όταν το σώμα βαλβίδων παρουσιάζει βλάβη, επηρεάζει σοβαρά την απόδοση του αυτοκινήτου και μπορεί να οδηγήσει σε δαπανηρές επισκευές. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων μπορεί να αποτρέψει μεγάλες βλάβες και επικίνδυνες καταστάσεις στον δρόμο.

Πώς λειτουργεί το σώμα βαλβίδων σε αυτόματο κιβώτιο

Το σώμα βαλβίδων είναι ένας περίπλοκος μηχανισμός, που αποτελείται από κανάλια και βαλβίδες, τα οποία ρυθμίζουν τη ροή του υδραυλικού υγρού, επιτρέποντας τη σωστή αλλαγή ταχυτήτων. Συχνά αποκαλείται ο «εγκέφαλος» του κιβωτίου ταχυτήτων, καθώς καθοδηγεί το υγρό στους σωστούς συμπλέκτες και ζώνες φρένων ώστε να εκτελεστεί κάθε αλλαγή ταχύτητας.

Στα χειροκίνητα κιβώτια ταχυτήτων, ο αντίστοιχος μηχανισμός είναι ο μοχλός ταχυτήτων και οι μηχανισμοί αλλαγής ταχυτήτων, οι οποίοι λειτουργούν σε συνδυασμό με τον συμπλέκτη που χειρίζεται ο οδηγός.

Στα αυτόματα κιβώτια, το σώμα βαλβίδων λαμβάνει σήματα από τη μονάδα ελέγχου του κινητήρα (τον εγκέφαλο, δηλαδή) και τη μονάδα ελέγχου του κιβωτίου ταχυτήτων , τα οποία επεξεργάζονται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, όπως:

• Την ταχύτητα οχήματος
• Τις στροφές του κινητήρα
• Τη θέση του γκαζιού
• Το φορτίο του κινητήρα

Οι ηλεκτρομαγνητικές βαλβίδες  παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο, καθώς ανοίγουν και κλείνουν ηλεκτρονικά για να κατευθύνουν το υδραυλικό υγρό στις σωστές διαδρομές, επιτρέποντας έτσι την αλλαγή ταχυτήτων.

Τι προκαλεί βλάβη στο σώμα βαλβίδων του κιβωτίου ταχυτήτων;

Η αστοχία του σώματος βαλβίδων οφείλεται συνήθως σε μια σειρά αλληλένδετων προβλημάτων, με κυριότερα τα εξής:

1. Φυσική φθορά από τη χρήση και το χρόνο
   • Η συνεχής κίνηση των βαλβίδων υπό υψηλή πίεση προκαλεί μηχανική κόπωση με την πάροδο του χρόνου.
   • Τα παλαιότερα αυτοκίνητα με μηχανικά σώματα βαλβίδων είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε αυτή τη φθορά, καθαρά λόγω ηλικίας.
2. Ρύπανση ή υποβάθμιση του υγρού κιβωτίου ταχυτήτων
   • Η παρουσία ρύπων (βρωμιά, μεταλλικά σωματίδια, υπολείμματα) στο υγρό μετάδοσης μπορεί να φράξει τα κανάλια του σώματος βαλβίδων.
   • Το υγρό μετάδοσης χάνει τις λιπαντικές και ψυκτικές του ιδιότητες όταν δεν αλλάζεται τακτικά, γεγονός που οδηγεί σε υπερθέρμανση και δυσλειτουργία των ηλεκτρομαγνητικών βαλβίδων.
   • Η υπερθέρμανση μπορεί να οδηγήσει σε αστοχία του συστήματος, με συμπτώματα όπως απότομες αλλαγές ταχυτήτων ή ολίσθηση των σχέσεων μετάδοσης.

Τι συμβαίνει όταν το σώμα βαλβίδων χαλάσει;

Αν και είναι τεχνικά εφικτό να οδηγήσεις με χαλασμένο σώμα βαλβίδων, δεν συνιστάται επειδή μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στο κιβώτιο ταχυτήτων.

Η συνεχής χρήση ενός αυτοκινήτου με ελαττωματικό σώμα βαλβίδων μπορεί να προκαλέσει:

• Φθορά στους συμπλέκτες και τις ζώνες φρένων του κιβωτίου
• Πλήρη αστοχία του κιβωτίου ταχυτήτων (που σημαίνει εξαιρετικά ακριβή επισκευή ή αντικατάσταση)
• Επικίνδυνες καταστάσεις κατά την οδήγηση

Συμπτώματα βλάβης του σώματος βαλβίδων:

• Καθυστερημένες ή απότομες αλλαγές ταχυτήτων
• Απρόβλεπτες αλλαγές ταχυτήτων ή αδυναμία αλλαγής σε συγκεκριμένες σχέσεις
• Ολίσθηση ταχυτήτων 
• Ανάκληση ή θόρυβοι από το κιβώτιο κατά την επιτάχυνση ή την επιβράδυνση
• Ενεργοποίηση της λυχνίας «Check Engine»

Το πιο επικίνδυνο αποτέλεσμα είναι η αδυναμία σωστής αλλαγής ταχυτήτων σε κρίσιμες στιγμές. Για παράδειγμα:

• Κατά την οδήγηση σε ανηφόρα, μια εσφαλμένη αλλαγή ταχύτητας μπορεί να προκαλέσει αιφνίδια επιβράδυνση και αδυναμία του αυτοκινήτου να ανέβει, αυξάνοντας τον κίνδυνο ατυχήματος.
• Σε μια κατάσταση που απαιτεί γρήγορη επιτάχυνση, ένα καθυστερημένο ή αποτυχημένο ανέβασμα ταχύτητας μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία προσπέρασης.

Επομένως, αν παρατηρήσεις οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι ζωτικής σημασίας να επισκεφθείς άμεσα ένα συνεργείο για διάγνωση και επισκευή. Η έγκαιρη συντήρηση του σώματος βαλβίδων μπορεί να αποτρέψει πολύ υψηλότερα έξοδα και επικίνδυνες καταστάσεις στον δρόμο.